काठमाडौँ । नेपाल तुइनमुक्त भएको छ ।
भौगोलिक विकटताले गर्दा खोलाखोल्सी तथा ठूला नदी तर्न देशभरका विभिन्न स्थानमा बनाइएका तुइन विस्थापित गरी ती स्थानमा झोलुङ्गेपुल निर्माण गरिएका छन् ।
सङ्घीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालयअन्तर्गतको स्थानीय पूर्वाधार विभागका अनुसार देशभर १४३ वटा तुइन रहेकोमा अहिलेसम्म १४२ वटा विस्थापित भएका छन् । ती ठाउँमा अहिले झोलुङ्गेपुल बनाइएका छन् । झोलुङ्गेपुलद्वारा तुइन विस्थापित गर्नुपर्ने नेपाल–भारत सिमानामा बैतडीको पञ्चेश्वरघाटमा रहेको अन्तिम तुइन पनि हटाइएको छ तर झोलुङ्गेपुल भने बनिसकेको छैन । भारत सरकारद्वारा निर्माण सहमति प्राप्त हुनेबित्तिकै झोलुङ्गेपुल निर्माण गरिने विभागले जनाएको छ ।
गृह मन्त्रालयका अनुसार २८ वर्षयता तुइनबाट खसेर दार्चुलामा मात्र २५ जनाको मृत्यु भइसकेको छ । तुइनबाट दुर्घटनाको जोखिम बढी हुने र धेरै जनको क्षति पनि भएपछि तुइन हटाउन थालिएको हो । २०६७ सालमा इन्जिनियर राजेन्द्र न्यौपानेको मृत्यु भएपछि तुइन हटाउन दबाब बढेको थियो ।
पछिल्लो पटक गत वर्ष ३३ वर्षीय जयसिंह धामी नेपाल–भारत सीमामा महाकाली नदीको तुइनबाट महाकालीको भेलमा पर्नुभएको थियो । सरकारले गत दुई वर्षअगाडि नै तुइन विस्थापित गरी कठिनपूर्ण यात्रा गर्नुपर्ने अवस्था अन्त्य गर्ने लक्ष्य लिएको थियो तर लक्ष्य पूरा हुन सकेको थिएन ।
२०७२ असोज २५ गते केपी शर्मा ओली पहिलो पटक प्रधानमन्त्री हुँदा देशभरका तुइन विस्थापित गरी सो स्थानमा झोलुङ्गेपुल निर्माण गर्ने निर्णय भएको थियो । तर उहाँको दोस्रो कार्यकालमा पनि सबै तुइन विस्थापित हुन सकेनन् ।
तैपनि नेपाल तुइनमुक्त बन्नुको प्रमुख जस केपी ओलीलाई नै दिइएको छ ।
२०७२ मा केपी ओलीले आफू प्रधानमन्त्री भएपछि पहिलो निर्णय नै फेरि दुई वर्षभित्र तुइन विस्थापन गरिसक्ने भनी गर्नुभएको थियो । तर उहाँ दोस्रो पटक प्रधानमन्त्री भएको तीन वर्षमा पनि विस्थापन हुन नसकी बल्ल अहिले आएर १४२ वटा तुइन विस्थापन भएका हुन् ।
स्थानीय पूर्वाधार विभागका उपमहानिर्देशक एवं प्रवक्ता महेश अर्यालले बल्ल अहिले आएर पहिचान भएजति सबै स्थानमा तुइन विस्थापित गरी सो स्थानमा झोलुङ्गेपुल निर्माण भइसकेको बताउनुभयो । तर कतिपय स्थानमा अझै पनि तुइन रहेको भन्ने कुरा पनि आउने गरेको छ । प्रवक्ता अर्यालले भने त्यसलाई अस्वीकार गर्नुभयो । तुइन विस्थापित गरिएका कतिपय स्थानका दायाँबायाँ तुइनका लठ्ठा हुन सक्ने र त्यस्ता लठ्ठालाई स्थानीयले अस्थायी तुइन बनाएर चढ्ने गरेका पनि हुन सक्ने उहाँको भनाइ छ ।
सर्वसाधारणलाई पुलसम्म हिँडेर जान बाटो घुम्नुपर्ने भएकाले कतिपय स्थानमा स्थानीयले अस्थायी तुइन बनाएर खोला तर्ने गर्ने गरेको हुन सक्ने उहाँको भनाइ छ। तर स्थायी तुइन कतै नभएको उहाँले दाबी गर्नुभयो ।
सस्पेन्सन ब्रिज डिभिजन कार्यालयका सिनियर डिभिजनल इन्जिनियर गौरी श्रेष्ठले बल्ल आएर पहिचान भएका सबै तुइन विस्थापित भइसकेको बताउनुभयो । उहाँले अझै पनि कहीँ कतै तुइन विस्थापित गरी सो स्थानमा झोलुङ्गेपुल बनाउनुपर्ने भए विभागलाई जानकारी गराउन आग्रह गर्नुभएको छ ।